Catechismus 619

Compendium

619 « Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas » (1Co 15,3).

620 Nostra salus ex incepto amoris Dei erga nos profluit « quoniam Ipse dilexit nos et misit Filium Suum propitiationem pro peccatis nostris » (Io Jn 4,10). « Deus erat in Christo mundum reconcilians Sibi » (2Co 5,19).

621 Iesus Se libere pro nostra obtulit salute. Ipse hoc significat donum et in antecessu ducit in rem dum ultima peragebatur Cena: « Hoc est corpus meum, quod pro vobis datur » (Lc 22,19).

622 In hoc Christi consistit Redemptio: Ipse « venit (...) dare animam Suam Redemptionem pro multis » (Mt 20,28), id est, « Suos (...) in finem dilexit » (Jn 13,1) ut redempti essent de vana sua conversatione a patribus tradita (cf. 1P 1,18).

623 Iesus, per Suam erga Patrem amore plenam oboedientiam « usque ad Mortem (...) crucis » (Ph 2,8), Suam missionem adimplet expiatricem (cf. Is 53,10) Servi patientis qui iustificat multos et iniquitates eorum Ipse portat (cf. Is 53,11 Rm 5,19).



Paragraphus 3: IESUS CHRISTUS SEPULTUS EST

624 Ille « gratia Dei pro omnibus » gustavit « mortem » (He 2,9). Deus in Suo salutis consilio disposuit ut Filius Suus non solum moreretur « pro peccatis nostris » (1Co 15,3), sed etiam ut « gustaret mortem », id est, statum cognosceret mortis, statum separationis inter Suam animam et corpus Suum per tempus quod inter momentum comprehenditur in quo in cruce exspiravit et momentum in quo resurrexit. Hic Christi mortui status est mysterium sepulcri et descensus ad inferos. Est mysterium Sabbati Sancti in quo Christus in sepulcro positus (cf. Jn 19,42) magnam requiem Dei sabbaticam (cf. He 4,4-9) manifestat post salutis hominum consummationem (cf. Jn 19,30) quae universum pacificat mundum. 518

Christus Suo corpore in sepulcro

625 Permanentia Christi in sepulcro vinculum constituit reale inter statum Christi passibilem ante Pascha et Eius, Resuscitati, actualem statum gloriosum. Eadem Persona « Viventis » dicere potest: « Fui mortuus et ecce sum vivens in saecula saeculorum » (Ap 1,18):
« Est autem hoc mysterium dispensationis Dei circa (Filii) Mortem et Resurrectionis ex mortuis quod morte quidem fuerit anima separata a corpore, et non prohibuerit necessariam naturae consequentiam; omnis autem rursus ad Se invicem reduxerit per Resurrectionem, adeo ut eis esset utriusque confinium, nempe mortis et vitae: ut qui in Se quidem statuerit naturam morte divisam, Ipse tamen fuerit principium unionis eorum quae sunt divisa »(445).
(445) Sanctus Gregorius Nyssenus, Oratio catechetica 16, 9: TD 7, 90 (PG 45, 52).


626 Siquidem « Dux vitae » qui interfectus est (cf. Ac 3,15) Idem utique est ac « Vivens qui resurrexit » (cf. Lc 24,5-6), necessarium est Personam Filii Dei assumere perrexisse animam Suam Suumque corpus inter se per mortem separata:
« Quamvis igitur Christus ut homo mortem obierit, sanctaque Ipsius anima ab immaculato corpore distracta sit, divinitas tamen a neutro, hoc est, nec ab anima, nec a corpore quoquo modo seiuncta est: neque propterea Persona una in duas divisa fuit. Siquidem et corpus et anima simul ab initio in Verbi Persona exsistentiam habuerunt; ac licet in morte divulsa sint, utrumque tamen eorum unam Verbi Personam, qua subsisteret, semper habuit »(446).
(446) Sanctus Ioannes Damascenus, Expositio fidei, 71 (De fide orthodoxa, 3, 27): PTS 12, 170 (PG 94, 1098).

« Non dabis Sanctum Tuum videre corruptionem »

627 Mors Christi fuit vera mors, quatenus Eius exsistentiae humanae terrestri finem imposuit. Sed propter unionem quam Persona Filii cum corpore servavit Suo, hoc non factum est mortalis spoliatio sicut cetera, quia « impossibile erat teneri » illud a morte (Ac 2,24) et propterea « virtus divina corpus Christi a putrefactione praeservavit »(447). De Christo simul dici potuit: « Abscissus est a terra viventium » (Is 53,8); et: « Caro mea requiescet in spe. Quoniam non derelinques animam meam in inferno neque dabis Sanctum Tuum videre corruptionem » (Ac 2,26-27) (cf. Ps 16,9-10). Resurrectio Christi « tertia die » (1Co 15,4 Lc 24,46) 525 huius rei erat signum, etiam quia corruptio putabatur a quarto manifestari die (cf. Jn 11,39).
(447) Sanctus Thomas Aquinas, Summa theologiae, III, 51, 3, ad 2: Ed. Leon. 11, 490.


« Consepulti cum Christo... »

628 Baptisma cuius signum originale et plenum immersio est, efficaciter descensum significat christiani in sepulcrum ut peccato moriatur cum Christo in ordine ad novam vitam: « Consepulti ergo sumus cum Illo per Baptismum in mortem, ut quemadmodum suscitatus est Christus a mortuis per gloriam Patris, ita et nos in novitate vitae ambulemus » (Rm 6,4) (cf. Col 2,12 Ep 5,26).

Compendium

629 Christus pro omni homine mortem gustavit (cf. He 2,9). Vere Filius Dei factus homo est Ille qui est mortuus et sepultus.

630 Tempore permansionis Christi in sepulcro, Eius Persona divina assumere perrexit tam Suam animam quam corpus Suum, separata tamen inter se per mortem. Hac de causa, corpus Christi mortui « non vidit corruptionem » (Ac 13,37).


Articulus 5: « IESUS CHRISTUS DESCENDIT AD INFEROS,

TERTIA DIE RESURREXIT A MORTUIS »

631 Iesus « descendit in inferiores partes terrae. Qui descendit, Ipse est et qui ascendit » (Ep 4,9-10). Symbolum Apostolicum in eodem articulo confitetur descensum Christi ad inferos et Eius Resurrectionem a mortuis tertia die, quia Ipse in Suo Paschate ex imo mortis vitam fecit scaturire:
« Christus Filius Tuus, qui, regressus ab inferis, humano generi serenus illuxit, et vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen »(448).
(448) Vigilia Paschalis, Praeconium Paschale (« Exsultet »): Missale Romanum, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis 1970) p. 273 et 275.


Paragraphus 1: CHRISTUS DESCENDIT AD INFEROS

632 Frequentes Novi Testamenti affirmationes, secundum quas Iesus « resurrexit a mortuis » (1Co 15,20) (cf. Ac 3,15 Rm 8,11), praesupponunt, Illum, ante Resurrectionem, in mortuorum incoluisse mansione (cf. He 13,20). Praedicatio apostolica descensui Iesu ad inferos hunc primum tribuit sensum: Iesus mortem cognovit sicut omnes homines et ad illos, anima Sua, in mortuorum mansionem, profectus est. Ipse tamen ut Salvator illuc descendit, Bonum Nuntium spiritibus proclamans, qui ibi detinebantur (cf. 1P 3,18-19).

633 Scriptura mansionem mortuorum in quam Christus mortuus descendit, inferos appellat, Sheol vel 0 4*0l(449) quia illi qui ibi inveniuntur, visione privantur Dei. 534 Talis est revera, Redemptorem exspectando, casus omnium mortuorum, impiorum vel iustorum(450), id quod non significat eorum sortem esse eamdem, sicut Iesus ostendit in parabola pauperis Lazari recepti « in sinum Abrahae » (cf. Lc 16,22-26). « Horum igitur piorum animas qui in sinu Abrahae Salvatorem exspectabant, Christus Dominus ad inferos descendens liberavit »(451). Iesus ad inferos non descendit ut damnatos liberaret(452) neque ut damnationis destrueret infernum(453), sed ut iustos liberaret qui Illum praecesserant(454).
(449) cf. Ph 2,10 Ac 2,24 Ap 1,18 Ep 4,9
(450) cf. Ps 89,49 1S 28,19 Ez 32,17-32
(451) Catechismus Romanus, 1, 6, 3: ed. P. Rodríguez (Città del Vaticano-Pamplona 1989) p. 71.
(452) cf. Concilium Romanum (anno 745), De descensu Christi ad inferos: DS 587
(453) cf. Benedictus XII, Libellus Cum dudum (1341), 18: DS 1011 Clemens VI, Epistula Super quibusdam (anno 1351), c. 15, 13: DS 1077
(454) cf. Concilium Toletanum IV (anno 633), Capitulum, 1: DS 485 Mt 27,52-53


634 « Et mortuis evangelizatum est... » (1P 4,6). Descensus ad inferos adimpletio est, usque ad plenitudinem, nuntii evangelici salutis. Ille ultima est phasis missionis messianicae Iesu, in tempore densata, sed immense vasta in sua reali significatione extensionis operis redemptivi ad omnes homines omnium temporum omniumque locorum, quia omnes qui salvati sunt, Redemptionis facti sunt participes.

635 Christus igitur descendit in mortis profunditatem(455) ut « mortui » audiant « vocem Filii Dei et, qui audierint », vivant (Jn 5,25). Iesus, « Dux vitae » (cf. Ac 3,15), « per mortem » destruxit « eum, qui habebat mortis imperium, id est, Diabolum, et » liberavit « eos, qui timore mortis per totam vitam obnoxii erant servituti » (He 2,14-15). Exinde Christus resuscitatus habet « claves mortis et inferni » (Ap 1,18) et « in nomine Iesu omne genu » flectitur « caelestium et terrestrium et infernorum » (Ph 2,10).
« Hodie silentium magnum in terra; silentium magnum, et solitudo deinceps; silentium magnum, quoniam Rex dormit; terra timuit et quievit, quoniam Deus in carne obdormivit, et a saeculo dormientes excitavit. (...) Profecto primum parentem tamquam perditam ovem quaesitum vadit. Omnino in tenebris et in umbra mortis sedentes invisere vult; omnino captivum Adam, unaque captivam Evam ex doloribus solutum vadit Deus, Illiusque filius. (...) Ego Deus tuus, qui propter te factus sum filius tuus. (...) Expergiscere, qui dormis: etenim non ideo te feci, ut in inferno contineare vinctus. Surge a mortuis; ego sum Vita mortuorum »(456).
(455) cf. Mt 12,40 Rm 10,7 Ep 4,9
(456) Antiqua homilia in sancto et magno Sabbato: PG 43, 440. 452. 461.


Compendium

636 Symbolum, in expressione « Iesus descendit ad inferos », confitetur Iesum vere mortuum esse et per Mortem Suam pro nobis mortem vicisse et Diabolum « qui habebat mortis imperium » (He 2,14).

637 Mortuus Christus, anima Sua Suae Personae divinae unita, in mortuorum descendit mansionem. Iustis qui Illum praecesserant, portas aperuit caeli.


Paragraphus 2: TERTIA DIE RESURREXIT A MORTUIS

638 « Nos vobis evangelizamus eam, quae ad patres Promissio facta est, quoniam hanc Deus adimplevit filiis eorum, nobis resuscitans Iesum » (Ac 13,32-33). Resurrectio Iesu suprema est veritas nostrae fidei in Christum, tamquam veritas centralis credita et in vitam ducta a prima communitate christiana, transmissa a Traditione tamquam fundamentalis, stabilita a Novi Testamenti documentis, praedicata tamquam, simul cum cruce, essentialis pars mysterii Paschalis:

« Christus resurrexit ex mortuis.

Per Mortem Suam vicit mortem, mortuis Ipse vitam dedit »(457).
(457) Liturgia Byzantina, Troparium in die Paschatis: A,lJ0iFJVD4l (Romae 1884) p. 6.


I. Eventus historicus et transcendens


639 Mysterium resurrectionis Christi eventus est realis qui manifestationes historice compertas habuit sicut Novum Testamentum testatur. Iam sanctus Paulus potuit ad Corinthios circa annum 56 scribere: « Tradidi enim vobis in primis, quod et accepi, quoniam Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum Scripturas et quia sepultus est et quia suscitatus est tertia die secundum Scripturas et quia visus est Cephae et post haec Duodecim » (1Co 15,3-4). Apostolus hic loquitur de Resurrectionis traditione viventi quam post conversionem ad portas Damasci didicerat suam (cf. Ac 9,3-18).

Sepulcrum vacuum

640 « Quid quaeritis Viventem cum mortuis? Non est hic, sed resurrexit » (Lc 24,5-6). Intra Paschatis eventus, primum elementum quod invenitur, est sepulcrum vacuum. Id in se argumentum directum non est. Absentia corporis Christi in sepulcro aliter posset explicari (cf. Jn 20,13 Mt 28,11-15). Hoc non obstante, sepulcrum vacuum pro omnibus constituit signum essentiale. Inventio eius a discipulis primus fuit gressus ad factum ipsum Resurrectionis agnoscendum. Talis est imprimis sanctarum mulierum casus (cf. Lc 24,3 Lc 24,22-23), deinde Petri (cf. Lc 24,12). Discipulus « quem amabat Iesus » (Jn 20,2) affirmat se, sepulcrum ingredientem et detegentem « linteamina posita » (Jn 20,6), vidisse et credidisse (cf. Jn 20,8). Hoc supponit ipsum comperuisse in sepulcri vacui statu (cf. Jn 20,5-7) absentiam corporis Iesu opus humanum esse nequivisse et Iesum simpliciter ad vitam non rediisse terrestrem sicut casus fuerat Lazari (cf. Jn 11,44).

Resuscitati apparitiones

641 Maria Magdalena et sanctae mulieres quae veniebant ut perficerent corporis Iesu unctionem (cf. Mc 16,1 Lc 24,1), festinanter sepulti propter adventum Sabbati vespere magnae Feriae sextae (cf. Jn 19,31 Jn 19,42), primae fuerunt quae Resuscitato occurrerunt (cf. Mt 28,9-10 Jn 20,11-18). Sic mulieres Christi resurrectionis fuerunt primae nuntiae pro ipsis Apostolis (cf. Lc 24,9-10). His Iesus deinde apparet, prius Petro, postea Duodecim (cf. 1Co 15,5). Petrus ergo, vocatus ad fidem suorum confirmandam fratrum (cf. Lc 22,31-32), videt Resuscitatum ante eos et super eius testimonium clamat communitas: « Surrexit Dominus vere et apparuit Simoni » (Lc 24,34).

642 Quidquid his diebus evenit Paschalibus, unumquemque Apostolorum et peculiariter Petrum * in construenda nova aetate obligat quae mane incepit Paschatis. Tamquam Resuscitati testes, lapides permanent fundationis Eius Ecclesiae. Primae credentium communitatis fides super testimonium hominum fundatur determinatorum quos christiani cognoscebant et quorum magna pars adhuc vivebat inter eos. Hi « testes resurrectionis Christi » (cf. Ac 1,22) sunt imprimis Petrus et Duodecim, sed non illi solummodo: Paulus loquitur de plus quam quingentis personis quibus Iesus simul apparuit, superquam quod Iacobo et omnibus Apostolis (cf. 1Co 15,4-8).

643 Coram his testimoniis impossibile est Christi resurrectionem extra ordinem physicum interpretari, eamque non agnoscere tamquam factum historicum. Ex factis consequitur discipulorum fidem radicali passionis et Mortis eorum Magistri in cruce probationi, ab Ipso nuntiatae in antecessum (cf. Lc 22,31-32), fuisse submissam. Animi percussio a passione provocata tanta fuit ut discipuli (saltem quidam inter eos) nuntio Resurrectionis statim non crediderint. Evangelia a communitate nobis ostendenda affecta a mystica exaltatione longe distant; discipulos nobis praesentant fractos (« tristes »: Lc 24,17) et consternatos (cf. Jn 20,19). Propterea sanctis mulieribus e sepulcro redeuntibus non crediderunt et earum verba « visa sunt ante illos sicut deliramentum » (Lc 24,11) (cf. Mc 16,11 Mc 16,13). Cum Iesus Se Undecim manifestavit vespere Paschatis, « exprobravit incredulitatem eorum et duritiam cordis, quia his, qui viderant Eum resuscitatum, non crediderunt » (Mc 16,14).

644 Discipuli, etiam ante Iesu resuscitati positi realitatem, adhuc dubitant (cf. Lc 24,38); tam impossibilis eis videbatur res: illi spiritum videre putabant (cf. Lc 24,39), « adhuc autem illis non credentibus prae gaudio et mirantibus » (Lc 24,41). Thomas eamdem dubii experietur probationem (cf. Jn 20,24-27), et occasione ultimae apparitionis in Galilaea quam Matthaeus narrat, « quidam (...) dubitaverunt » (Mt 28,17). Hac de causa, hypothesis, secundum quam Resurrectio « effectus » fuisset fidei (vel credulitatis) Apostolorum, fundamento caret. Omnino e contra, eorum fides in Resurrectionem orta est * sub gratiae divinae actione * ex directa experientia realitatis Iesu resuscitati.

Status humanitatis resuscitatae Christi

645 Iesus resuscitatus relationes directas cum Suis init discipulis per tactum (cf. Lc 24,39 Jn 20,27) et participationem in cibo. 567 Sic illos invitat ut Eum agnoscant spiritum non esse (cf. Lc 24,39), sed praesertim ut comperiant corpus resuscitatum cum quo Se illis praesentat, idem esse quod cruciatum et crucifixum fuit, quia adhuc vestigia Suae portat passionis (cf. Lc 24,40 Jn 20,20 Jn 20,27). Hoc tamen corpus authenticum et reale proprietates simul possidet novas corporis gloriosi: non amplius in spatio et tempore positum est, sed potest libere praesens effici ubi et quando Ipse vult(458), quia Eius humanitas non potest amplius in terra retineri et solum ad Patris ditionem pertinet divinam (cf. Jn 20,17). Hac etiam de causa, Iesus resuscitatus est supreme liber apparendi ut vult: sub specie hortulani (cf. Jn 20,14-15) vel « in alia effigie » (Mc 16,12) quam illa quae discipulis erat consueta, praecise ut eorum suscitet fidem (cf. Jn 20,14 Jn 20,16 Jn 21,4 Jn 21,7).
(458) cf. Mt 28,9 Mt 28,16-17 Lc 24,15 Lc 24,36 Jn 20,14 Jn 19 Jn 20,26 Jn 21,4


646 Resurrectio Christi ad vitam terrestrem reditus non fuit, sicut casus fuit resurrectionum quas Ipse ante Pascha peregerat: filiae Iairi, adulescentis Naim, Lazari. Haec facta eventus erant miraculosi, sed personae in quibus miraculum factum erat, vitam terrestrem « ordinariam » recuperabant per Iesu potentiam. Quandoque illi morientur iterum. Christi resurrectio est essentialiter diversa. In Suo corpore resuscitato transit ex mortis statu ad aliam vitam ultra tempus et spatium. Corpus Iesu in Resurrectione a Spiritus Sancti impletur potentia; vitae divinae participat in statu gloriae Suae, ita ut Paulus de Christo dicere potuerit, Illum esse hominem caelestem (cf. 1Co 15,35-50).

Resurrectio tamquam eventus transcendens

647 « O vere beata nox * canit hymnus « Exsultet » Paschatis , quae sola meruit scire tempus et horam in qua Christus ab inferis resurrexit »(459). Revera, ipsius eventus Resurrectionis nemo fuit testis oculatus et nullus Evangelista illum describit. Nemo dicere potuit quomodo illa physice locum habuit. Eius essentia maxime intima, transitus ad aliam vitam, adhuc minus sensibus fuit perceptibilis. Resurrectio, eventus historicus qui per sepulcri vacui signum et per realitatem occursuum Apostolorum cum Christo resuscitato potest comperiri, non minus in eo quod historiam transcendit et superat, in corde mysterii permanet fidei. Hac de causa, Christus resuscitatus Se mundo non manifestat (cf. Jn 14,22), sed discipulis Suis, « his, qui simul ascenderant cum Eo de Galilaea in Ierusalem, qui nunc sunt testes Eius ad populum » (Ac 13,31).
(459) Vigilia Paschalis, Praeconium Paschale (« Exsultet »): Missale Romanum, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis 1970) p. 272.


II. Resurrectio - Sanctissimae Trinitatis opus

648 Resurrectio Christi est obiectum fidei quatenus interventus est transcendens Ipsius Dei in creatione et in historia. In ea, Tres Personae divinae simul operantur et Suam propriam originalitatem manifestant. Ea per potentiam fit Patris qui « suscitavit » (Ac 2,24) Christum, Filium Suum, et hoc modo humanitatem Eius cum corpore Eius * modo perfecto in Trinitatem introduxit. Iesus definite revelatur « Filius Dei in virtute secundum Spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum » (Rm 1,4). Sanctus Paulus insistit in manifestatione potentiae Dei(460) per operationem Spiritus qui humanitatem Iesu vivificavit mortuam et eam vocavit ad statum Domini gloriosum.
(460) cf. Rm 6,4 2Co 13,4 Ph 3,10 Ep 1,19-22 He 7,16


649 Filius autem Suam propriam operatur Resurrectionem virtute Suae potentiae divinae. Iesus annuntiat Filium hominis multa pati debere, mori et deinde resurgere (sensu activo verbi (cf. Mc 8,31 Mc 9,9 Mc 9,31 Mc 10,34) ). Ceterum Ipse affirmat explicite: « Ego pono animam meam, ut iterum sumam eam. (...) Potestatem habeo ponendi eam et potestatem habeo iterum sumendi eam » (Jn 10,17-18). « Credimus quod Iesus mortuus est et resurrexit » (1Th 4,14).

650 Patres Resurrectionem contemplantur a divina Christi procedentes Persona quae unita animae Suae permansit Suoque corpori inter ipsa per mortem separatis. « Propter unitatem naturae divinae, quae utrique hominis parti ex aequo inest, quae seiuncta separataque erant, rursum coeunt et coniunguntur. Atque ita ex partium coniunctarum divisione mors sequitur, ex divisarum autem coniunctione Resurrectio »(461).
(461) Sanctus Gregorius Nyssenus, De tridui inter mortem et resurrectionem Domini nostri Iesu Christi spatio: Gregorii Nysseni opera, ed. W. Jaeger-H. Langerbeck, v. 9 (Leiden 1967) p. 293-294 (PG 46, 417); cf etiam Statuta Ecclesiae Antiqua:
DS 325 Anastasius II, Epistula In prolixitate epistulae: DS 359 Sanctus Hormisdas, Epistula Inter ea quae: DS 369 Concilium Toletanum XI, Symbolum: DS 539


III. Sensus et momentum Resurrectionis salvificum

651 « Si autem Christus non suscitatus est, inanis est ergo praedicatio nostra, inanis est et fides vestra » (1Co 15,14). Resurrectio imprimis confirmationem constituit omnium quae Christus Ipse fecit et docuit. Omnes veritates, etiam illae spiritui humano maxime inaccessibiles, suam iustificationem inveniunt, si Christus resurgens definitivum Suae auctoritatis divinae praebuit argumentum quod promiserat.

652 Resurrectio Christi adimpletio promissionum est Veteris Testamenti (cf. Lc 24,26-27 Lc 24,44-48) et Iesu Ipsius in Eius vita terrestri. 581 Locutio « secundum Scripturas »(462) denotat Christi resurrectionem has implevisse praedictiones.
(462) cf. 1Co 15,3-4 Symbolum Nicaenum-Constantinopolitanum: DS 150


653 Veritas divinitatis Iesu Resurrectione confirmatur Eius. Ipse dixerat: « Cum exaltaveritis Filium hominis, tunc cognoscetis quia Ego sum » (Jn 8,28). Crucifixi Resurrectio demonstrat Illum vere « Ego sum » esse, Filium Dei et Ipsum Deum. Sanctus Paulus potuit Iudaeis declarare: « Et nos vobis evangelizamus eam, quae ad patres Promissio facta est, quoniam hanc Deus adimplevit filiis eorum, nobis resuscitans Iesum, sicut et in psalmo secundo scriptum est: Filius meus es tu; ego hodie genui te » (Ac 13,32-33) (cf. Ps 2,7). Resurrectio Christi mysterio Incarnationis Filii Dei est arcte coniuncta. Ea est eius adimpletio secundum aeternum Dei consilium.

654 In Paschali mysterio duplex habetur ratio: Ipse per Suam Mortem nos a peccato liberat, per Suam Resurrectionem nobis accessum ad novam aperit vitam. Haec est imprimis iustificatio, quae nos in gratiam Dei restituit (cf. Rm 4,25) « ut quemadmodum suscitatus est Christus a mortuis (...), ita et nos in novitate vitae ambulemus » (Rm 6,4). Ipsa in victoria consistit de morte peccati et in nova gratiae participatione (cf. Ep 2,4-5 1P 1,3). Ipsa adoptionem filialem adimplet, quia homines fratres Christi efficiuntur sicut Iesus Ipse Suos appellat discipulos post Resurrectionem Suam: « Ite, nuntiate fratribus meis » (Mt 28,10) (cf. Jn 20,17). Fratres non natura, sed gratiae dono, quia haec filiatio adoptiva participationem praestat realem in Filii unici vita, quae plene in Eius revelata est Resurrectione.

655 Resurrectio denique Christi * et Ipse Christus resuscitatus principium est et fons nostrae resurrectionis futurae: « Christus resurrexit a mortuis, primitiae dormientium. (...) Sicut enim in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur » (1Co 15,20-22). In huius adimpletionis exspectatione, Christus resuscitatus in corde Suorum vivit fidelium. In Eo christiani gustant « virtutes (...) saeculi venturi » (He 6,5) et illorum vita a Christo in vitae divinae rapitur sinum (cf. Col 3,1-3) « ut et qui vivunt, iam non sibi vivant, sed Ei qui pro ipsis mortuus est et resurrexit » (2Co 5,15).

Compendium

656 Fides in Resurrectionem, ut obiectum, eventum habet simul historice testimonio confirmatum a discipulis qui realiter Resuscitato occurrerunt, et modo arcano transcendentem quatenus ingressum humanitatis Christi in gloriam Dei.

657 Sepulcrum vacuum et linteamina posita per se ipsa significant corpus Christi e vinculis mortis et corruptionis per potentiam Dei effugisse. Ea ad occursum cum Resuscitato discipulos praeparant.

658 Christus, « primogenitus ex mortuis » (Col 1,18), nostrae propriae resurrectionis est principium, iam nunc per nostrae animae iustificationem (cf. Rm 6,4), posterius per nostri corporis vivificationem (cf. Rm 8,11).




ARTICULUS 6: IESUS « ASCENDIT AD CAELOS,

SEDET AD DEXTERAM DEI PATRIS OMNIPOTENTIS »

659 « Dominus quidem Iesus, postquam locutus est eis, assumptus est in caelum et sedit a dextris Dei » (Mc 16,19). Corpus Christi, ab instanti Suae Resurrectionis, glorificatum est, ut id novae et supernaturales demonstrant proprietates, quibus exinde gaudet permanenter (cf. Lc 24,31 Jn 20,19 Jn 20,26). Sed per quadraginta dies, in quibus cum discipulis Suis familiariter manducabit et bibet (cf. Ac 10,41) illosque circa Regnum instruet, 592 Eius gloria adhuc sub lineamentis humanitatis ordinariae manet velata(463). Ultima Iesu apparitio ab irreversibili Eius humanitatis absolvitur ingressu in gloriam divinam a nube significatam(464) et a caelo, 595 ubi iam inde ad dexteram Dei sedet(465). Ipse, modo prorsus exceptionali et unico, Paulo « tamquam abortivo » (1Co 15,8) manifestabitur in quadam ultima apparitione quae illum constituit Apostolum (cf. 1Co 9,1 Ga 1,16).
(463) cf. Mc 16,12 Lc 24,15 Jn 20,14-15 Jn 21,4
(464) cf. Ac 1,9 etiam Lc 9,34-35 Ex 13,22
(465) cf. Mc 16,19 Ac 2,33 Ac 7,56 etiam Ps 110,1


660 Indoles gloriae Resuscitati per hoc tempus velata in Eius arcanis verbis ad Mariam Magdalenam translucet: « Nondum (...) ascendi ad Patrem; vade autem ad fratres meos et dic eis: Ascendo ad Patrem meum et Patrem vestrum, et Deum meum et Deum vestrum » (Jn 20,17). Hoc differentiam denotat manifestationis inter gloriam Christi resuscitati et illam Christi exaltati ad dexteram Patris. Eventus Ascensionis simul historicus et transcendens transitum signat inter aliam et aliam.

661 Hic ultimus gressus stricte manet unitus primo, id est, descensui de caelis, qui in Incarnatione deductus est in rem. Ille tantum qui « ex Patre exivit » potest « ad Patrem redire »: Christus (cf. Jn 16,28). « Nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo, Filius hominis » (Jn 3,13) (cf. Ep 4,8-10). Humanitas, suis viribus relicta naturalibus, in « Domum Patris » (cf. Jn 14,2) accessum non habet, in vitam et in beatitudinem Dei. Solus Christus potuit homini hunc aperire accessum, « ut illuc confideremus, Sua membra, nos subsequi quo Ipse, Caput nostrum Principiumque praecessit »(466).
(466) Praefatio de Ascensione Domini, :: Missale Romanum, editio typica (Typis Polyglottis Vaticanis 1970) p. 410.


662 « Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnes traham ad meipsum » (Jn 12,32). Elevatio in cruce elevationem significat et annuntiat Ascensionis in caelum. Illa est eius initium. Iesus Christus, unicus Novi et aeterni Foederis Sacerdos, « non (...) in manufacta sancta (...) introivit (...), sed in ipsum caelum, ut appareat nunc vultui Dei pro nobis » (He 9,24). Christus in caelo permanenter sacerdotium exercet Suum, « semper vivens ad interpellandum pro eis » qui accedunt « per Semetipsum ad Deum » (He 7,25). Tamquam « Pontifex futurorum bonorum » (He 9,11) , centrum est et principalis actor liturgiae quae Patrem honorat in caelis (cf. Ap 4,6-11).

663 Christus, exinde, sedet ad dexteram Patris: « Per paternae dextrae vocabulum significamus divinitatis honorem et gloriam, in qua cum Dei Filius, tamquam Deus Patrique consubstantialis, ante saecula esset, ad extremum caro factus corporeo quoque modo considet, in eamdem nimirum gloriam ascita Ipsius carne »(467).
(467) Sanctus Ioannes Damascenus, Expositio fidei, 75 (De fide orthodoxa, 4, 2): PTS 12, 173 (PG 94, 1104).


664 Sessio ad dexteram Patris inaugurationem significat Regni Messiae, adimpletionem visionis Danielis prophetae circa Filium hominis: « Et data sunt Ei potestas et honor et Regnum; et omnes populi, tribus et linguae Ipsi servierunt: potestas Eius potestas aeterna, quae non auferetur, et Regnum Eius, quod non corrumpetur » (Da 7,14). Ab hoc momento, Apostoli testes facti sunt « Regni cuius non erit finis »(468).
(468) cf. Symbolum Nicaenum-Constantinopolitanum: DS 150


Compendium

665 Christi Ascensio ingressum signat definitivum humanitatis Iesu in caelestem ditionem Dei, unde iterum veniet (cf. Ac 1,11), sed interim Eum hominum abscondit oculis (cf. Col 3,3).

666 Iesus Christus, Ecclesiae Caput, nos in Regnum Patris praecedit gloriosum, ut nos, Eius corporis membra, in spe vivamus quandoque aeterne cum Eo essendi.

667 Iesus Christus, semel pro semper in sanctuarium ingressus caeleste, pro nobis incessanter intercedit tamquam mediator qui nobis permanenter Spiritus Sancti praestat effusionem.




ARTICULUS 7: «INDE VENTURUS EST IUDICARE VIVOS ET MORTUOS»

I. « Iterum venturus est cum gloria »

Christus iam per Ecclesiam regnat...

668 « Christus et mortuus est et vixit, ut et mortuorum et vivorum dominetur » (Rm 14,9). Christi Ascensio in caelum participationem significat Eius humanitatis in Ipsius Dei potentia et auctoritate. Iesus Christus est Dominus: omnem potestatem possidet in caelis et in terra. Ipse est « supra omnem principatum et potestatem et virtutem et dominationem », quia Pater « omnia subiecit sub pedibus Eius » (Ep 1,20-22). Christus universi mundi est Dominus(469) atque historiae. In Eo historia hominis et etiam tota creatio suam inveniunt « recapitulationem » (cf. Ep 1,10), suum culmen transcendens.
(469) cf. Ep 4,10 1Co 15,24 1Co 27-28


669 Quatenus Dominus, Christus etiam Caput est Ecclesiae quae Eius est corpus (cf. Ep 1,22). In caelum elevatus et glorificatus, cum plene Suam missionem sic adimplevisset, in Ecclesia Sua permanet in terris. Redemptio fons est auctoritatis quam Christus virtute Spiritus Sancti in Ecclesiam exercet (cf. Ep 4,11-13). « Regnum Christi iam praesens in mysterio » 611 est in Ecclesia quae huius « Regni in terris germen et initium constituit »(470).
(470) Concilium Vaticanum II, Const. dogm. Lumen gentium, LG 5: AAS 57 (1965) 8.


670 Inde ab Ascensione, consilium Dei suam ingressum est adimpletionem. Iam sumus in « novissima hora » (Io Jn 2,18) (cf. 1P 4,7). « Iam ergo fines saeculorum ad nos pervenerunt et renovatio mundi irrevocabiliter est constituta atque in hoc saeculo reali quodam modo anticipatur: etenim Ecclesia iam in terris vera sanctitate licet imperfecta insignitur »(471). Regnum Christi suam praesentiam per signa miraculosa iam manifestat (cf. Mc 16,17-18), quae eius per Ecclesiam comitantur nuntium (cf. Mc 16,20).
(471) Concilium Vaticanum II, Const. dogm. Lumen gentium, LG 48: AAS 57 (1965) 53.


...donec omnia Ei subiiciantur

671 Tamen Regnum Christi, iam in Eius Ecclesia praesens, nondum est absolutum « cum potestate et gloria magna » (Lc 21,27) (cf. Mt 25,31) per Adventum Regis in terram. Adhuc Regnum a potestatibus oppugnatur malis (cf. 2Th 2,7), quamquam hae iam in radice sunt per Christi Pascha victae. Donec omnia Ei fuerint submissa (cf. 1Co 15,28), « donec (...) fuerint novi caeli et nova terra, in quibus iustitia habitat, Ecclesia peregrinans, in suis sacramentis et institutionibus, quae ad hoc aevum pertinent, portat figuram huius saeculi quae praeterit et ipsa inter creaturas degit quae ingemiscunt et parturiunt usque adhuc et exspectant revelationem filiorum Dei »(472). Hac de causa, christiani orant, maxime in Eucharistia (1Co 11,26), ad Christi properandum reditum (cf. 2P 3,11-12), Ei dicentes: « Veni, Domine » (Ap 22,20). 623
(472) Concilium Vaticanum II, Const. dogm. Lumen gentium, LG 48: AAS 57 (1965) 53.


672 Christus ante Suam Ascensionem affirmaverat nondum esse horam gloriosae constitutionis Regni messianici ab Israel exspectati (cf. Ac 1,6-7), quod omnibus hominibus afferre debebat, secundum Prophetas, 625 ordinem definitivum iustitiae, amoris et pacis. Tempus praesens est, secundum Dominum, Spiritus tempus et testimonii (cf. Ac 1,8), sed etiam tempus adhuc ab instanti necessitate (cf. 1Co 7,26) signatum et a probatione mali 628 quod Ecclesiae non parcet (cf. 1P 4,17) et ultimorum dierum inaugurat proelium. 630 Tempus est exspectationis et vigiliae (cf. Mt 25,1-13 Mc 13,33-37).

Adventus gloriosus Christi, spes Israel

673 Post Ascensionem, Adventus Christi in gloria imminet (cf. Ap 22,20), quamquam non est nostrum « nosse tempora vel momenta, quae Pater posuit in Sua potestate » (Ac 1,7) (cf. Mc 13,32). Hic eventus eschatologicus in quolibet potest impleri momento (cf. Mt 24,44 1Th 5,2), quamquam tam ipse « detinetur » quam probatio finalis quae illum praecedet (cf. 2Th 2,3-12).

674 Adventus Messiae gloriosi in quolibet historiae momento ab eo pendet (cf. Rm 11,31) quod agnoscatur ab « omni Israel » 637 cuius pars est indurata (cf. Rm 11,25) in « incredulitate » (Rm 11,2) relate ad Iesum. Sanctus Petrus Iudaeis Hierosolymorum dicit post Pentecosten: « Paenitemini igitur et convertimini, ut deleantur vestra peccata, ut veniant tempora refrigerii a conspectu Domini, et mittat Eum, qui praedestinatus est vobis Christus, Iesum, quem oportet caelum quidem suscipere usque in tempora restitutionis omnium, quae locutus est Deus per os sanctorum a saeculo suorum Prophetarum » (Ac 3,19-21). Et sanctus Paulus ei resonat: « Si enim amissio eorum reconciliatio est mundi, quae assumptio nisi vita ex mortuis? » (Rm 11,15). Ingressus plenitudinis Iudaeorum (cf. Rm 11,12) in salutem messianicam, post plenitudinem gentium (cf. Rm 11,25 Lc 21,24) , populo Dei effectionem praebebit « plenitudinis Christi » (Ep 4,13), in qua erit « Deus omnia in omnibus » (1Co 15,28) .


Catechismus 619